Beknopte geschiedenis van de orde der predikbroeders in België

1. Dominicus en de stichting van een orde

Toen hij aan het begin van de dertiende eeuw op reis was door het Zuiden van Frankrijk, trof de jonge Spaanse kanunnik Dominicus van Caleruega er een grote geestelijke nood aan. Zogenaamde ‘albigenzen’, aanhangers van een dualistische leer die de traditionele verhouding tussen kerk en samenleving op losse schroeven zette, stonden kwantitatief dan wel niet sterk, maar konden op heel wat sympathie rekenen onder de bevolking. Deze invloed hadden ze te danken aan hun reputatie van evangelische radicaliteit: het leven dat ze leidden was overeenkomstig de woorden die ze verkondigden.

Verschillende jaren verkondigde Dominicus het katholieke geloof in de streek en ging het geloofsgesprek aan met de albigenzen, waarbij hij hun model imiteerde van rondtrekkende, arme verkondiging. Dit alles zonder veel succes. Het geweld nam toe en in 1209 werd een kruistocht tegen de albigenzen afgekondigd. Dominicus besloot terug te keren naar zijn vaderland, waar hij zijn canoniale leven hernam.

Zijn missionaire passie moet hem echter te sterk zijn geworden, want vanaf 1211 dook hij opnieuw op in het Zuiden van Frankrijk. Rond hem verzamelde zich een groepje mannen, aangetrokken door zijn charisma en apostolische levensmodel. In de zomer van 1215 erkende de bisschop van Toulouse hen als predikanten in zijn bisdom. In december 1216 keurde de paus met de bulle Religiosam vitam hun gemeenschap in Toulouse goed, een stap die meestal als officieel startpunt van de orde wordt gezien. Op dit vlak is echter veelzeggender een bulle uit januari 1217, waarin de paus het verkondigingsmandaat van Dominicus en zijn broeders bekrachtigde en hen predicatores noemde.