Antoinette Van Mossevelde
Zondag 31 maart

Niemand kan onberoerd blijven bij het beluisteren van dit evangelieverhaal. Het zit ons zo dicht op de huid. Want kennen we niet allemaal een of andere verloren zoon of dochter? Mensen, jong of oud, die hun weg niet vinden in het leven, op den dool zijn. Misschien hebben we ooit onszelf verloren en hopeloos gevoeld, op een doodlopend spoor. Het prachtige verhaal van Lucas geeft geen verklaring; het leert ons niets over waarom mensen weglopen, verloren lopen, terugkeren of wegblijven. Het leg niet uit waarom dat in elke tijd opnieuw gebeurt. Wat zouden we het graag willen weten: waarom? Maar het evangelie psychologiseert niet. We komen het niet te weten.

Het vertelt enkel hoe iemand op een vrij brutale manier van huis weg gaat, zijn eigen leven leidt en op het dieptepunt van zijn leven - lager kan hij niet vallen - tot het besef komt : “Zo kan het niet verder”. Hij waagt het om een andere weg in te slaan. Keert op zijn stappen terug en gaat naar huis. Niet meer als zoon - daarvoor is er teveel gebeurd - misschien als knecht.
En dan gebeurt wat je zelfs in je stoutste dromen niet durft te hopen. Je wordt verwacht, er werd al zolang naar je uitgekeken, je wordt verwelkomd met een generositeit die onwaarschijnlijk lijkt : een warme omarming, nieuwe feestkleren, het schoeisel van de vrije mens, want je wordt geen knecht, je blijft volwaardig zoon, met de zegelring van de verantwoordelijkheid en als klap op de vuurpijl: een fantastisch feest.

In een minimum van tijd wordt het pijnlijke verleden uitgewist en is er alleen nog vreugde om het nieuwe samenzijn. Die feestelijke hereniging: dat is de nieuwe realiteit.
Eind goed al goed? Nee, er is nog een zoon. Eén met veel verantwoordelijkheidszin, een trouwe, hardwerkende jongen voor wie geen feestjes worden opgezet. Dat steekt, dat is toch normaal. De zoon die dagelijks zo dicht bij zijn vader leeft, begrijpt niet wat hij nu doet. Hij is ontgoocheld in zijn vader, hij voelt zich tweederangs en onrechtvaardig behandeld. Een heel menselijke reactie maar ook een heel gevaarlijke positionering. Niets brengt zoveel lelijke gedachten en reacties teweeg dan het gevoel van afwijzing en frustratie. En dat laat hij ook horen. Voor de tweede keer gaat de vader een zoon tegemoet : ‘Jongen, jij bent altijd bij mij, alles wat ik heb is van jou.’ Blijkbaar heeft deze zoon ook stappen te zetten.
Twee zonen, twee wegen van bewustwording. Het tragische brokkenparcours van de jongste, het plichtbewuste maar onderdanige van de oudste.

In deze parabel van “de barmhartige Vader” vertelt Jezus ons wie God wil zijn voor mensen. Degene bij wie ik thuis mag komen, die mij in verlorenheid zoekt, uitziet en verlangend wacht tot ik mij omkeer, die mij mateloos laat delen in de weldaad van zijn liefde, die altijd weer tot leven wekt.

Degene die mij tot bewustzijn wekt en mij elk moment wil laten delen van zijn zegenende overvloed. Die mij oproept verantwoordelijk én vrij, volwassen te worden in een altijd opnieuw te maken keuze voor liefdevolle relatie, voor diepe verbondenheid.
In die zin is dit een verhaal van volwassen gelovig worden.

Maar hoe past zoiets in onze huidige wereld? Is ons samenleven vandaag, niet te hard voor zulke sprookjesachtige verhalen? Wanneer een werkloosheiduitkering of een bestaansminimum van het OCMW aangevochten wordt omdat ze tot een ‘een hangmat’ -mentaliteit, een gebrek aan verantwoordelijkheid zou leiden? Alsof een uitkering die vaak ver beneden de Europese minimumgrens ligt, luxe zou zijn.
Hoe barmhartig willen we als samenleving zijn?
Is de warme onthalende liefde van ons prachtig verhaal niet naïef ?

In haar autobiografische boek: Terug naar Neerpelt, vertelt Lieve Joris naast de vele mooie herinneringen aan haar kindertijd en jeugd, toch ook en vooral het verhaal van haar drugsverslaafde broer. En hoe die getalenteerde jongen, die in een warm en liefdevol nest opgroeit erin slaagt om gans het gezin te ontwrichten. Zijn ouders stellen altijd weer, net als de barmhartige vader, hun huis voor hem open, geven hem nieuwe kansen en ook middelen. Ze ondersteunen hem op alle mogelijke manieren. Helaas loopt deze geschiedenis slecht af. De man sterft vrij jong en laat een gebroken familie achter.

Ze komen er nooit helemaal achter hoe het zo mis is kunnen lopen.
Het is wrang maar pijnlijke werkelijkheid: liefde garandeert geen succes. En toch is het de weg die we in navolging van Jezus moeten gaan.

In die zin zou ik willen eindigen met een gebed voor alle liefdevolle vrouwen en mannen die door hun manier van zijn, in hun werk, in hun tijd, in hun huis, onderdak bieden aan mensen op de dool. Aan psychisch zieke mensen, aan verslaafde mensen, aan vluchtelingen en in het bijzonder een gebed voor Saskia Van Nieuwenhove die in haar huis voor een veilig nest zorgt voor jonge meisjes die het slachtoffer werden van tienerpooiers. Saskia is opgegroeid in een instelling waar ze zelf geborgenheid en warmte gemist heeft maar ze zoekt onvermoeibaar naar die gekwetste pubers om ze volop kansen op een nieuw en waardig leven te geven.

Ook haar werken en liefdevol zorgen garanderen geen succes. En toch is het de weg die we in navolging van Jezus moeten gaan.