Ignace d'Hert
Zondag 9 Maart

Glanzend wit en stralend van licht. Midden in zijn levenstocht wordt ons een doorkijk geboden wordt op Jezus’ levenseinde. Zijn verheerlijking. Misschien klampen wij ook wij ons daar aan vast. Dat zo’n bekroning ook ons deel mag zijn.

Wellicht is dat een troostende gedachte en een reden waarom wij geloven. Religie biedt inderdaad geborgenheid. Het geeft mensen een gevoel van veiligheid. We mogen ons gedragen weten door een grote hand. Een hand die ons niet laat vallen. Dit vertrouwen biedt soelaas wanneer mensen moeilijke tijden doormaken, wanneer ze kampen met tegenslag of verlies. Religie biedt troost. Heel zeker. Religie roept namelijk een toekomst op. En wel één die ons helpt stand te houden in penibele situaties. We weten dat niemand gevrijwaard blijft van tegenslag en pijn. Dan vooral is dat gevoel van verbondenheid met iets dat ons overstijgt, heel kostbaar.

Religie kan ook ontaarden. Wanneer zij mensen aanzet om te berusten in de miserie die hen overkomt. Wanneer ze onze onmacht in de verf zet of onze kleinheid de hemel in prijst. Het heet dan dat wij, kleine onmachtige mensen ons moeten schikken in ons lot. De mens wikt, maar God beschikt. Daar word je pas echt moedeloos van. Religie als opium van het volk, wie zei het ook al weer. Religie die ons wijs maakt dat bidden de situatie kan veranderen. Dat er een god tussenbeide zal komen om onze situatie om te toveren in een aards paradijs. Of dat Maria of een of andere heilige toegang heeft bij God de vader om onze problemen op te lossen. Dan wordt religie een systeem dat mensen omlaag haalt en doet berusten in de aanvaarding van hun onmacht en het koesteren van hun miserie.

We hoorden twee verhalen die onze ogen openen voor wat religie hoort te zijn. Twee verhalen die de goddelijke stem plaatsen midden in de oproep tot onze menselijke verantwoordelijkheid. Religie is inderdaad uitdaging, oproep tot initiatief. Waar dit niet gebeurt verwordt religie tot navelstaarderij of zielig zelfbeklag. Het klinkt ook heel duidelijk vandaag. Waar Petrus reeds droomde van een hutje aan de zee wordt hij terug bij de realiteit gebracht. Wanneer de leerlingen ontwaken uit hun droom zegt Jezus: “staat op, wees niet bang”. Inderdaad, de weg naar Jeruzalem ligt nog voor hen. Om die weg te gaan is er moed nodig. Daarom juist staan die twee figuren daar bij Jezus. Niet om het even wie, maar Mozes en Elia.

Mozes. Hij is met die sliert vluchtelingen achter zich aan uit Egypte weggetrokken. Niet bepaald een zomerwandeling. Egypte was ook al geen pretpark. En wanneer God het kotsbeu geworden was met dit volk, omdat het zo onwillig en hardleers was, is het Mozes die bij God gaat pleiten om het volk nu toch niet in de steek te laten. Mozes wist maar al te goed wat het betekent verantwoordelijkheid te dragen.

En Elia, de profeet die verwikkeld geraakt was in een complex politiek kluwen in zijn dagen. Hoe hij het diende op te nemen tegen die fameuze koningin Izebel die getrouwd was met de Israëlische koning Achab, die zij rond haar vinger gedraaid had om haar goden - de Baälgoden -  ingang te doen vinden in Israël. En toen Elia ten einde raad geen uitweg meer zag, is hij van armoe moeten opgenomen worden in de hemel door een wagen van vuur . Mozes en Elia. Zij hebben verantwoordelijkheid opgenomen.  Alleen in het gaan van de weg kun je voelen dat je gedragen wordt. Er is geen geborgenheid zonder verantwoordelijkheid.

En dat is ook zo in die eerste lezing. Abraham weet zich aangesproken. Hij zat gevangen in een heel netwerk van goden en godinnen die bepaalden wat goed was en wat slecht. Hij voelde zich een speelbal van het noodlot. Zonder mogelijkheid van eigen inbreng. Overgeleverd aan ondoorgrondelijke gestalten. Goden van donder en bliksem en van seks en geweld. Zo was het hem bijgebracht door zijn ouders en voorouders. Dat was voor hem de waarheid. Daar viel niet aan te tornen. “Trek weg,” zegt die stem. Abraham weet zich aangesproken. Trek weg, heet het. Uit alles wat je dierbaar is of vertrouwd. Naar een land dat je zelf moet ontdekken. Waar je kunt leren op eigen benen staan. Waar je zelf je leven in handen neemt. Waar je leert verantwoordelijkheid op te nemen. Trek weg en waag je aan de verantwoordelijkheid die de jouwe is. Wil je de echte vrijheid ontdekken dan ontkom je niet aan dit risico.

Geborgenheid en verantwoordelijkheid horen samen. Onlosmakelijk.