19e zondag, tevens feest van Sint Dominicus (8 augustus).
Lezingen: 1 Kon 19, 4-8; Ef 4,30-5,2; Joh 6,41-51
De lezingen van deze zondag hebben het over mensen die onderweg zijn en het moeilijk hebben. Dat geldt voor de profeet Elia die er liefst de brui aan zou geven (eerste lezing). Hij voelt zich onmachtig om de koning van Israël te weerstaan die alleen op eigenbelang en winstbejag uit is. Het geldt voor de jonge christelijke gemeenschappen met hun verschillende culturele achtergronden, joden en niet joden, die het samenleven moeten leren (tweede lezing), en dus oog hebben voor de ander. Het geldt ten slotte voor de volgelingen van Jezus omstreeks het begin van de tweede eeuw die de tegenkanting ervaren van een wereld die er heel andere waarden op na houdt (evangelielezing).
Zowel in de vroege joodse gemeenschap als bij het begin van de christelijke beweging valt het evangelie lang niet altijd in goede aarde. De levensstijl van het evangelie staat vaak haaks op de zeden en gewoonten van die dagen. Het samengaan van kerk en staat vergde dan ook grondige toegevingen van de zijde van het evangelie. Het ideaalbeeld uit de Handelingen van de apostelen over een gemeenschap waar geen behoeftige is, maar waar gedeeld wordt naar ieders behoefte verwatert tot een vage droom. De geschiedenis illustreert het ten overvloede. Vandaag op deze feestdag van Dominicus worden we er eens te meer aan herinnerd. Met Dominicus maken we de overstap naar de kerk in de 12e-13e eeuw die in diepe crisis verkeert. Zij is vooral uit op macht en rijkdom. De adel en de clerus acht zich verheven boven het gewone gespuis. Van enige evangelische levensstijl is nauwelijks iets te merken. Het verwondert dan ook niet dat mensen wegtrekken uit gevestigde kerkelijke structuren. Er komt een hele, soms chaotische, beweging op gang van mensen op zoek naar spiritualiteit. Het is de tijd van Dominicus.
We herkennen het in onze dagen, ofschoon de kerk voor velen nauwelijks nog een rol van betekenis speelt. Hierdoor is ook de inhoud van het evangelie voor velen leeg geworden is. Er is evenwel een andere ontwikkeling gaande. Mensen gaan opnieuw op zoek. Velen gaan op tocht. Naar Compostella bij voorbeeld. Op die route is het behoorlijk druk geworden. Met het evangelie heeft de tocht niet altijd veel van doen. Wél met het gevoel dat mensen zich tekort gedaan voelen. En wel in hun fundamentele menszijn. Meestal hebben ze materieel en financieel nochtans hun zaken netjes op orde. Er is iets anders dat hen onvrede geeft. Ze weten niet meer waar hun wortels liggen. Ze vinden soms een aanzet door te verwijlen in de natuur of door het bezoeken van bepaalde plaatsen waar een bijzondere sfeer hangt. Of ze zoeken tochtgenoten met wie ze in gesprek kunnen gaan. Zo is voor veel tochtgangers het gaan van de weg een heel eigen ervaring die hun ogen en hun gevoel opent voor een dimensie die ze in het dagelijks leven missen.
De beroepsbezigheden zijn namelijk niet min. Ze eisen dat je presteert. Je moet weten wat je wil, en wie je bent. Je moet er voor zorgen dat je de regie van je leven stevig in eigen handen hebt. Je moet weten waar je met je leven naar toe wil. Je hoort van je leven een project te maken en daar moet je de nodige stappen voor zetten. Jij bent de enige die van je leven iets kunt maken. Je moet “jezelf in de markt zetten”. Alles wat je doet moet nuttig zijn, het moet een doel hebben, het moet ergens toe dienen. Is dat niet het geval dan is het verspilde energie.
De tochtganger ontdekt gelukkig andere zaken. Je moet dan wel je nuttigheidsdenken even achter je laten. Dominicus probeert te begrijpen wat de beweegreden is van die katharenbeweging die zovelen aanspreekt. Wat is hun authentieke zoeken? Dat probeert hij aan te voelen. Daartoe is gesprek nodig. Woord en wederwoord. Het delen brengt namelijk een nieuwe dynamiek op gang. Uitwisseling inspireert tot nuancering, maakt bedachtzaam. Wisselwerking nodigt uit om open te staan voor elkaars standpunt en visie en daarvan te leren.
Dialoog en ontmoeting zijn daarom onmisbaar in de zoektocht naar spiritualiteit. Er is immers niets anders dan de weg die we gaan. Het gesprek is onontbeerlijk. Het meest vruchtbare gesprek is wellicht dat waar mijn dierbaarste overtuiging werd in vraag gesteld. Dat is niet bepaald leuk, althans niet in eerste instantie, maar eenmaal bezonken, voel ik dat mijn wereld verruimd is. Dan is de ontmoeting echt vruchtbaar geweest. Als levend brood. Misschien zelfs uit de hemel neergedaald.
