Op een schilderij van 1240 in de kerk van Mascarella in Bologna staat de oudste afbeelding die we van Dominicus hebben. Hij zit er aan tafel samen met een groep medebroeders uit alle streken van Europa zoals je aan hun gezichten kunt zien. Ze zitten aan tafel, genieten van elkaars gezelschap, van het brood dat in overvloed aanwezig is en van Gods Woord dat ze voor elkaar oproepen. Het is dit jaar 800 jaar geleden dat Dominicus is gestorven en werd begraven en daarom herdenkt men over heel de wereld dit gebeuren door een viering met als titel: Aan tafel met Dominicus, verwijzend naar dit schilderij.
Het schilderij verwijst namelijk naar een ware gebeurtenis. Dominicus was bij zijn medebroeders in Rome, het werd etenstijd maar de broeder van dienst stelde vast dat er niets te eten viel, iets dat wel meer voorkwam. Een korte bedelronde door de stad leverde niets op en ongemakkelijk moet de broeder toezien hoe iedereen aan tafel gaat. Maar Dominicus spoort hem aan om het weinige dat er is toch op tafel te zetten. Plots komen 2 mannen opdagen die manden vol verse broden hebben, ze op tafel uitstallen en weer verdwijnen. Voor de medebroeders was het een wonder zoals de broodvermenigvuldiging in het evangelie van Johannes: ‘een teken van Gods zorgende nabijheid’. Voor onze magister was het voldoende om dit gedenkjaar te benoemen als: aan tafel met Dominicus.
Of het om 2 engelen ging of om de bakkersknechten van om de hoek die met overschot dat ze niet meer kwijt raakten kwamen aandragen laat ik aan jullie over. Maar in onze dominicaanse traditie bleef het verhaal hangen als een goede typering wie Dominicus was en wat de orde zo typeert. Dominicus was iemand die graag in gezelschap was en zielsveel hield van zijn medebroeders, die kon genieten van een lekkere maaltijd en de gesprekken die men voerde. Maar op de meest kritieke momenten als alles schijnbaar tegen zat, bleef hij altijd vertrouwen dat God met hem meeging. Hij wilde daarom in totale armoede leven om zoals de leerlingen in het evangelie zonder reiszak of schoeisel op weg te gaan als verkondiger.
Het is in dat opzicht typerend dat toen de eerste groep in aantal toenam Dominicus niet wilde dat zij een kerk zouden verwerven. Want een kerk betekende vaste inkomsten en zekerheid. Zijn medebroeders vonden dit te gek en men heeft in groep ervoor gekozen wel een kerk te bezitten. Hij legde zich neer bij deze democratische beslissing. Maar het typeert hem in velerlei opzichten. Bezeten door Gods Woord, onbekommerd om zichzelf maar helemaal vertrouwend op God die overal met hem zou meetrekken. En met een fundamenteel gevoel voor democratie. Geen wereldhater maar iemand die kon genieten van het goede dat hem werd geschonken. Zo staat hij op het schilderij.
Daarmee gelijkt hij een beetje op Jezus van Nazareth. Jezus begon zijn loopbaan als leerling van Johannes de Doper. Hij was helemaal in de ban van diens bezieling en oproep tot bekering. Maar geleidelijk nam Hij afstand omdat Hij het niet eens was met de strikte, wettische en ascetische levenswijze van Johannes. Vandaar de typering die de ronde deed en die we in het evangelie beluisterden. “De mensenzoon komt, eet en drinkt, en men zegt: wat een dronkaard en veelvraat”. Mijn vroegere docent NT noemde dit stukje evangelie één van de meest zuivere typeringen van Jezus. Jezus verwees naar God en naar het komende Rijk van God zonder misprijzen voor het leven en voor alle gaven van de aarde. Zo ook doet Dominicus.
Aan tafel met Dominicus is voor ons een uitnodiging om ook samen te zitten, te delen in de gaven van brood en wijn, om te delen in elkaars leven en voor elkaar de Schrift te openen. Ik vind het een hele kunst om waarderend en open voor het alledaagse te staan, voor het aardse en alles wat ons gegeven wordt en precies daarin Gods hand te ervaren. Het is bovenal een uitnodiging om zoals Dominicus in alle omstandigheden onbezorgd te zijn en in diep vertrouwen zijn weg te gaan wat het leven ook kan brengen. Zo vieren wij dit bijzondere jaar.
