De beker van Jezus drinken.
Twee broers, Jacobus en Johannes, de zonen van de donder, komen naar Jezus. Ze zijn zeer ambitieus en vragen om een plaats in het Koninkrijk dat Jezus aan het stichten is. We kunnen geneigd zijn om die ambitie te veroordelen. In christelijke kringen zou ambitie niet mogen bestaan, denken we vaak. Wat we nodig hebben is dienst, zeggen we. Maar is ambitie voor het Koninkrijk der Hemelen niet datgene waar het ons in onze tijd soms aan ontbreekt? Hebben we niet te snel genoegen genomen met een burgerlijk christendom?
Jacobus en Johannes zagen dat Jezus grote dingen deed. Ze wilden er deel van uitmaken. Zij spraken van de "Galilese lente": Jezus, die met zijn leerlingen door het land Galilea trok, bracht een beweging op gang, vol van hoop. Eindelijk, er komt iets op gang! Ze hebben blind vertrouwen in Jezus, hun leider. Maar zij zien niet wat hun leider al heel goed ziet, namelijk dat zijn missie zal eindigen in lijden en dood. De beker die ik ga drinken, de doop die ik ga ontvangen, kun jij Mij ook volgen in deze ervaring? Ja, antwoorden, ze.
En Jezus voegt er op geheimzinnige wijze aan toe: "Voorwaar, de beker die ik zal drinken, zullen jullie ook drinken, en de doop waarin ik zal worden ondergedompeld, zullen jullie ook ontvangen.” Hij schijnt erbij te denken: Maar wanneer dit gebeurt, zullen jullie al heel andere mensen zijn, jullie zullen een heel andere ervaring hebben van het wezenlijke van het Koninkrijk der Hemelen.
Wat is ambitie in de christelijke gemeenschap? Vele mensen zetten zich in. Zij verwachten er ook een beloning voor. Dat is heel begrijpelijk en heel menselijk. Maar Jezus navolgen is nog iets heel anders. Het is gaan door de bochten van het leven, zelfs van het christelijk leven: je zet je in voor de parochie, maar je hebt het gevoel dat men je niet ziet staan, je werkt een project uit, maar niemand heeft interesse. Je houdt een preek, maar die raakt aan allerhande gevoeligheden. En meestal zijn het heel menselijke dingen die daarin meespelen. En je denkt: dat heeft zo weinig met het evangelie te maken!
En je oordeelt over mensen. Dat is misschien niet zo goed, maar het is onvermijdelijk. Moeilijker is het wanneer je in het oordeel blijft steken en de teleurstelling blijft voeden.
Jezus leert ons dat we door lijden moeten gaan om werkelijk te begrijpen wat het Koninkrijk inhoudt dat Hij is komen brengen. We kunnen niet begrijpen waarom dat zo moet zijn. “De Heer heeft besloten zijn dienaar te vernederen en hem te doen lijden,” lezen we in de eerste lezing. Maar deze woorden hebben een diepe zin.
Wellicht dachten Johannes en Jakobus over het Koninkrijk in politieke termen. Toegegeven, de naam “Koninkrijk” leidt daar wel een beetje toe. Johannes en Jakobus, misschien met de beste bedoelingen, denken in termen van macht. Jezus volgen is geen politieke of ideologische zaak. Politiek is een voortdurende strijd tegen de tegenstanders. Maar Jezus spreekt over een nieuwe geest en een nieuw hart.
Jezus leert zijn leerlingen dat je, om werkelijk te begrijpen wat het Koninkrijk der Hemelen is, door lijden moet gaan. De grote ideologieën hebben ons een wereld zonder lijden beloofd, maar paradoxaal genoeg hebben zij veel lijden veroorzaakt. Zij hebben massa's onschuldige levens opgeofferd aan zogenaamde hogere doelen: natie, ras, klasse.
De grote leiders van de naties willen hun macht opleggen. Ze zijn wreed en ze onderdrukken mensen. Maar de ware grote figuren van de mensheid, de mannen en vrouwen die voor gerechtigheid hebben gestreden, zijn mensen die zelf hebben geleden, en die door een proces van transformatie mannen en vrouwen van vrede zijn geworden. Ze hebben geen wraak genomen. Zij hebben geen nieuw lijden opgelegd. Maar uit hun innerlijk lijden komt grote tederheid voor het lijden van anderen voort. Een goede dokter is iemand die zelf geleden heeft.
Het mysterie van het kwaad probeert altijd het evangelie te verstikken, het tot zwijgen te brengen, de getuigen ervan weg te nemen, of op zijn minst het evangelie te verdraaien. Jezus ging ook door het lijden. Hij was het die de weg baande: door zijn lijden is Hij de hemel binnengegaan, zegt de brief aan de Hebreeën. Hij werd beproefd zoals wij, en Hij zondigde niet. Liefde is mogelijk, zelfs als je slachtoffer bent van onrecht. Ik zeg niet dat je deze wereld maar moet ondergaan, zonder iets te doen, zonder enig protest. Maar het is heel moeilijk om voor gerechtigheid te vechten zonder anderen leed te berokkenen. Dit is een grote paradox. De echte bron van gerechtigheid is het contact met God, diep in onszelf, een hart dat gevormd is door het lijden van deze wereld. Barmhartigheid is de vrucht hiervan, en door barmhartigheid zullen wij nooit de rechten van een ander schenden. Integendeel, het ware leven in overvloed voor anderen, met eerbied voor hun vrijheid, zal ons grote verlangen zijn.
De beker van Jezus drinken is zijn intieme leven delen, zijn mentaliteit krijgen. Dienstbaarheid aan anderen zal nooit ver weg zijn als we Jezus volgen. Maar Hij zal ons helpen – Hij is de enige die dit kan - om het zonder geweld en met grote liefde te doen. We hebben onze passies nodig om ons op de been te houden. Maar wij hebben ook Jezus’ Geest nodig, opdat onze daden werkelijk het werk van Jezus kunnen zijn.
