Ben je ooit al eens zo diep onder de indruk geraakt van iemands levenswijze, dat je eigen leven een andere wending kreeg?  Weet je nog de vreugde én de ongerustheid die deze verandering met zich meebracht?   Herken je deze ervaring ? 

In het evangelie van Lucas wordt Johannes de Doper voorgesteld als iemand die mensen kon raken en begeesteren.  Lucas schetst hem als een fascinerende profeet die vurig verlangt naar het komen van het Rijk van God.  Moedig is hij in zijn kritiek op machthebbers.  Radicaal in zijn oproep tot persoonlijke ommekeer: “Wie twee paar kleren heeft, moet delen met iemand die niets heeft,  en wie te eten heeft, moet hetzelfde doen .” 

Ook wij kunnen vandaag geraakt worden door mannen en vrouwen die oproepen tot verandering.  Hun woorden en hun consequente levensstijl verhevigen ons verlangen naar het herstel van het kostbare weefsel van onze aarde.  Ze scherpen onze inzet voor gerechtigheid aan.  Maar de radicaliteit van hun boodschap roept echter ook angst en verwarring op.  Persoonlijke en structurele verandering is nooit vanzelfsprekend.

In de lezing van vandaag vernemen we dat Jezus zich wél durfde openstellen voor die radicale stem van Johannes de Doper.  Jezus herkende in hem een zielsverwant, ondanks hun verschillen.   Johannes’ woorden en levensstijl moeten hem  diep geraakt hebben, zodat hij zich door hem liet onderdompelen in het water van de Jordaan.  

Was dit Jezus’ eerste profetisch optreden? Of moeten we dit verhaal lezen als een bewustwordingsverhaal? En wat is de betekenis van ‘die stem’, die als de stem van God zelf wordt voorgesteld, tijdens het doopritueel dat Jezus ondergaat?   

Deze stem van God zegt het meest bemoedigende wat mensen elkaar kunnen zeggen.  “Jij bent geliefd.  In jou stel ik Mijn welbehagen. “   De kracht en de tederheid van deze woorden  brengen bij Jezus moed teweeg, die het begin wordt van een ommekeer.  Het is deze stem die oriënterend zal worden voor zijn eigen leven en dat van zijn leerlingen. Gedragen door een groot vertrouwen  in de God van deze stem, zal Jezus een fascinerende liefdevolle betrokkenheid op anderen ontwikkelen en een levenswijze van verregaande herverdeling.

Deze intense religieuze ervaring overviel Jezus – zo zegt dit fragment in beeldende taal – op een moment  van overgave, op het moment dat hij zich aansloot bij dat gedeelde visioen van gerechtigheid van Johannes.   Het is in de ontmoeting dat er iets bijzonders gebeurt.     Kunnen wij dit herkennen?    Herkennen wij zelf die sensatie van blijdschap als wij mensen ontmoeten die zich van harte om anderen bekommeren?  Als we samen met anderen in een betoging opstappen voor vrede of voor het klimaat?   Herkennen wij die diepe vreugde als wij elkaar kunnen begeesteren en  zielsverwanten vinden?   Herkennen wij dat het mogelijk is om onszelf te overstijgen, ver voorbij het  ‘ieder-voor-zich’ en oprecht betrokken te raken op anderen? 

De bijbel weet van deze ervaring, en vertelt  erover: dat in de beleving van gezamenlijke inzet en gedeeld verlangen naar gerechtigheid  iets van God aan het licht kan komen.   Dan weten mensen zich -soms, onverwachts- geliefd, omgeven door een mysterie dat hen draagt, dat hen opneemt in een breder verband, in een grotere liefde: ‘Je bent geliefd.’

Het is niet vanzelfsprekend om deze liefdevolle stem op te vangen te midden van het geraas van zoveel andere stemmen :  ‘Je bent niet mooi, niet slim, niet wit, niet jong, niet sexy genoeg.’  Zo onverbloemd wordt het weliswaar niet gezegd, het klinkt eerder als:    'Je past niet helemaal in het profiel dat wij voor ogen hadden, of ‘we hebben al een andere huurder’,  of ‘je had je kansen maar moeten grijpen.’

Ik denk aan een intelligente  man die na zijn opleiding een job probeerde te vinden. Omdat hij niet kan spreken, werd dit een moeilijke zoektocht.  Groot was de vreugde van zijn familie toen hij eindelijk een gratis stage kreeg in een bedrijf, met de mogelijkheid van een vast contract.  De werkgever was heel tevreden over zijn inzet.  Hij kreeg positieve evaluaties. En vervolgens werd hij ontslagen omdat hij ‘maar 7 van de 8 competenties had en ‘er een probleem was met de communicatie’.   Maanden heeft dit bedrijf erover  gedaan om dit vast te stellen, maanden om géén oplossing te bedenken.  “We zoeken toch iemand met een ander profiel.”   

Het huidige cynisme is schaamteloos tegenover dergelijke mensen. Maar in dit verhaal – verteld door een  oma over haar kleinzoon -  klinkt een duidelijke schreeuw tot verandering zoals die ook klinkt in de verhalen van Jezus en Johannes de Doper.  Dergelijke verhalen richten onze oren naar die andere stem, die zingt over een wereld waar wél voor elke mens een plaats is.  

Er zijn altijd mensen die zich afstemmen op deze stem en zich verzetten tegen vormen van ontmenselijking.   Zij scheppen  een ruimer ‘wij’ waar  armen, uitgestotenen  en mensen zonder stem bij kunnen horen.  Waar mensen kunnen ervaren dat ze geliefd zijn, dat er in hen vertrouwen wordt gesteld.   

Laten wij  in deze adventsperiode openstaan om- middenin het geraas van al die andere stemmen-  die zachte, vriendelijke stem te horen en die tot ons te laten doordringen. “ Je bent geliefd, in jou stel ik mijn welbehagen.”