We laten ons even meenemen met de oosterse kerken: daar  wordt het feest van de openbaring (driekoningen in de volksmond) met nog grotere allure gevierd dan het kerstfeest bij ons. Feest van openbaring klinkt ook heel anders dan “de geboorte van Jezus”. Het roept een diepere betekenis op.

We horen het verhaal bij Matteus. Een spannende intrige. Het is goed te weten dat Herodes eigenlijk een fopkoning is die zijn benoeming aan de Romeinen te danken heeft, waardoor hij ook systematisch hun zijde kiest. Bovendien staat hij bekend als zeer gewelddadig. Wie hem tegenwerkt wordt gewoon een kopje kleiner gemaakt.

Van die Herodes nu wordt verteld dat hij in zijn broek doet, wanneer hij hoort van de geboorte van een messias. En met hem heel zijn entourage. Paniek om de geboorte van een kind. Hoe kan een kind nu concurrent zijn van een zittende koning? Het is alsof heel de kliek van Jeruzalem door angst bij de keel gegrepen wordt. Door een pasgeboren kind.

Wat een openbaring! En dat voor onze ogen. De paniek van het establishment: ze hebben ook zoveel te verliezen; de onmacht van het groot geweld: wat kunnen ze tegen een kind beginnen; de futiliteit van de machthebbers: ze voelen feilloos het dreigend einde van hun invloed.

 En daarnaast het nieuwe leven: een geschenk dat perspectief biedt op de toekomst; het vertrouwen in de mogelijkheden van al wat zich toont in kwetsbaarheid; de magiërs die hun schatten achterlaten om bij een kind in de leer te gaan. Het zijn symboolgestalten die in het dagelijkse leven heel concreet worden. Want ze zetten de wereld op hun kop.

Dat is ook wat we vandaag vieren. Jezus’ leven is één en al openbaring. Hij maakt duidelijk wat echt belang heeft in het leven. Dat is heel anders dan wat koning Herodes voor ogen staat. Herodus is van alle tijden. Hij staat voor het geloof in macht en overheersing. En toch siddert hij van angst wanneer dat kind geboren wordt. Voorvoelt hij dan dat hij niet op kan tegen het nieuwe  leven dat kwetsbaar in een kribbe ligt? Dat de volheid van het leven op een andere manier tot zijn recht komt? Zonder ronkende namen van grote machthebbers die vooral zichzelf willen promoten.  Het is natuurlijk niet vanzelfsprekend. Dat horen we ook in de appreciatie die vaak uitgesproken wordt over allerlei initiatieven die in het klein een bijdrage leveren. Het zij om armoede te lenigen of onrecht te bestrijden. Velen halen de schouders op. Je moet onnozel zijn om daarin te geloven.

En toch zijn ze er. De vele druppels op de hete plaat. De vele kleine initiatieven die overal ontluiken. Een klein dispensarium in een verloren dorp in Burkina Fasso waar enkele Vlaamse artsen hun diensten aanbieden, de bouw van toiletten in de achterbuurten van Addis Abbeba waar vroeger het vuil in open riolen door de slums liep, het enthousiasme van een priester in India die het opneemt voor de allerarmsten. We hebben met zijn allen veel gereisd en we stellen vast dat deze wereld vooral een grote vuilnisbelt is. Het is niet de mooie blauwe planeet die de ruimtevaders vanuit hun capsule lyrisch bezongen en het scheppingsverhaal uit de bijbel lazen.

Het hangt er maar van af wat je ziet of wil zien. Sommigen onder ons hebben naast de oogstrelende artefacten ook oog voor het dagelijkse leven van mensen. Zij zien hoe Herodes’ volgelingen hun brute wil doorduwen zonder oog voor de menselijkheid die geschonden wordt. Zij vertellen een ander verhaal. Openbaring legt de plaatsen van het onrecht bloot. Openbaring gebeurt waar mensen in het klein en in het groot hun spontaan instinct volgen dat hen tot medestander maakt van medemensen die slachtoffer geworden zijn.

Dat komt doordat mensen een ster in zich dragen. Omdat ze geloven in de macht van het kleine gebaar, de bescheiden bijdrage. De ster is als een innerlijk kompas. Hij geeft aan waar het te gebeuren staat. De ster is ons ingeschapen. Het is het spontane verzet tegen het onmenselijke. “En de magiërs keerden langs een andere weg terug naar hun land”. De weg via Herodes heeft namelijk geen toekomst.