Jeremia 17, 5-8; 1 Kor 15, 12.1-20; Lc 6, 17.20-26

De zogeheten “veldrede” die we vandaag lezen is van de hand van de evangelist Lucas. Hij is ongemeen scherp. Vooral in de wee-spreuken klinkt bitterheid door. Alsof hij het onrecht rondom zich onverdraaglijk vindt. Wellicht delen wij de verontwaardiging om zoveel onrecht dat ook vandaag gulzig om zich heen grijpt. Wij herkennen die onvrede waarom Lucas zijn hart lucht. We voelen het ook in onszelf. Die bitterheid om zoveel onrecht kunnen we niet zomaar van ons afschudden. Het contrast met de zaligsprekingen die er aan voorgaan maakt het nog zoveel schrijnender. Het zijn de slachtoffers van een samenleving die zalig geprezen worden. De verontwaardiging van Lucas is begrijpelijk. En terecht.

Als we niet willen toegeven aan wanhoop of niet door cynisme onverschillig willen worden, dan is dat omdat we oog en oor hebben voor een diep verlangen dat in ons leeft. Verlangen naar iets wat groter is dan onszelf, groter dan de wereld waarin we vandaag leven, het verlangen naar een gerechtigheid die ieder mens omarmt. Want dit verlangen kan ons op de been houden. We beseffen maar al te goed : er komt geen grote spectaculaire revolutie waar we wellicht van dromen, en misschien zelfs halsreikend naar uitzien. De lezingen van deze zondag zetten ons opnieuw met beide voeten in de realiteit. Want dat is de uitdaging waar we voor staan. Geconfronteerd met een wereld die bol staat van verschrikking en negativiteit. We kunnen Lucas’ verontwaardiging begrijpen als het protest dat voorkomt uit ons innerlijk verlangen. Een verlangen naar een leven in gerechtigheid en gedeelde zorg voor allen.

De (drie) lezingen laten een vastberaden toon horen. Er is, God zij dank, perspectief op een alternatief. Het wordt in de lezingen telkens zwart wit verwoord. Er is geen tussenruimte. De uitdaging bestaat erin dat we een keuze maken. De keuze die ons wordt ingeblazen door het verlangen naar echt en authentiek leven. De Bijbel hanteert de beeldspraak van de afgoden. Vergis u niet: ze bestaan echt! Ze houden ons een oogstrelende toekomst voor. Een bestaan van pure zelfgenoegzaamheid en zorgeloosheid. Mensen geven het door aan hun kinderen. Het heet dat je niet naïef moet zijn. Het leven is voor de slimmeriken en de vluggerds. Als jij niet alles  op alles zet om die job, die promotie te veroveren, dan wordt die wel door een ander opgenomen. Laat toch de kansen niet liggen om een stapje hogerop te klimmen, ook al moet daarvoor een klein “trucje” gevonden worden. Dààr wordt niemand armer van.

Er is telkens weer een profetische stem nodig die herinnert aan ons verlangen om te leven in waarachtigheid. Het verlangen nodigt immers uit de handen uit de mouwen te steken, het inspireert om kleine stapsteentjes toe te voegen aan de weg die we kunnen gaan. Jeremia, profeet ten tijde van de ballingschap ziet het voor zijn ogen gebeuren. De verblinding door het surrogaatgeloof. Het is van alle tijden. Het jachtig nalopen van voorgespiegelde zaligheid dat zich van de wereld niets aantrekt. Of enkel uit is op eigen belang. Dat zijn de afgoden van zijn dagen. Ze zijn vandaag nog steeds van kracht, al hebben ze een andere vorm gekregen. Jeremia heeft het over een leven dat gehoor geeft aan de roepstem van de Ene en niet aan de afgoden. Zo iemand vergelijkt hij met een boom die geplant is aan levengevend water.

Paulus is zo iemand. Hij weet zich geroepen om in Jezus’ voetspoor te treden. Zijn verlangen is het de goede boodschap te brengen aan wie dan ook. Een nieuw leven is mogelijk. Het is niet meteen wereldschokkend. En tegelijk is het toch heel anders. Wij kunnen de afgoden achter ons laten. Het is mogelijk vol te houden ook wanneer we veel tegenkanting moeten incasseren. Paulus windt er geen doekjes rond. We moeten de oude mens afleggen. Het is een blijvende uitdaging die we een leven lang met ons meedragen. Het gaat niet zozeer over onze fysieke dood waaruit we opstaan. Het gaat om het ‘komen van God’ dat we God ons leven toelaten. Hij is het die het verlangen in ons gaande houdt. We hopen iets van Gods komen in ons eigen leven te mogen ervaren. We hopen ook daarvan iets te mogen zien rondom ons.

Wij leven van verlangen. Verlangen naar gerechtigheid. We beseffen dat ons verlangen nooit helemaal kan gestild worden. Daarom juist willen we het  levend houden. Omdat we de hoop niet willen opgeven.

Ignace D’hert o.p.