Beide lezingen, het evangelie van Johannes en de handelingen van de apostelen, gaan over de eerste stappen van de ontluikende geloofsgemeenschap. Om te beginnen horen we hoe Jezus afscheid neemt van zijn vrienden. “Ik noem u geen dienaars meer, u heb ik vrienden genoemd” (15, 15). Er ligt een grote intimiteit in deze woorden. Een soort levenstestament. Liefde is inderdaad het centrale begrip in zijn afscheidsrede. Daar houdt Jezus aan vast tot het einde. Hij geeft het ook als opdracht mee aan zijn leerlingen. We hebben het dan niet over platoonse liefde, zuiver geestelijk, zonder body, maar om de vele vormen van tastbare liefde. De liefde van mens tot mens, de liefde als inzet voor gerechtigheid in de samenleving, de liefde als levensstijl in onze wereld in volle verandering, de liefde als kleine goedheid in de dagelijkse omgang.

Dat houden we voor ogen wanneer het vandaag gaat over de vernieuwing van de kerk. Wereldwijd wordt gepleit voor een synodale kerk. Synodaal betekent: samen onderweg. Paus Franciscus is één van de voortrekkers. Hij wil vooral het belang van de lokale kerk benadrukken. De wereldkerk bestaat alleen uit vele lokale kerken. Kerk is niet in eerste instantie een alles overkoepelend instituut, een instelling, maar een veelheid van gemeenschappen van mensen die eenzelfde visioen delen. Het visioen van een wereld waar brood en vrijheid is voor allen. Dat visioen zal telkens ter plekke handen en voeten moeten krijgen In een verscheidenheid van culturen. Daarmee zegt de paus tegelijk dat hij niet alléén aan het hoofd staat. Hij pleit dan ook nadrukkelijk voor een samengedragen verantwoordelijkheid waarin lokale kerken een eigen verantwoordelijkheid dragen. Dat is een duidelijke stap in een proces van democratisering.

De uitnodiging van de paus wordt opgenomen. Dat is onder meer het geval in de Duitse kerk. De Duitse bisschoppenconferentie olv kardinaal Reinhard Marx speelt hierin een voorbeeldrol. Ik noem er drie. Eén. In allerlei interventies wordt er ondubbelzinnig gepleit voor de gelijkwaardigheid van mannen en vrouwen, ook wat het kerkelijk ambt betreft. Twee: er is dringend een herziening nodig van de seksuele moraal. De huwelijksmoraal, de houding ten aanzien van mensen  met verschillende geaardheden.  En drie: er dient nagedacht te worden over de betekenis van de bijbel en de kerkelijke traditie. Er is namelijk meer dat bron is van geloof. Er is eveneens  het geloofsgevoel van mensen vandaag. Het gedeeld gevoel waar het in geloven over gaat. Het zijn maar enkele voorbeelden.  

Had Jezus ooit de bedoeling gehad een kerk te stichten, dan zou hij die zeker niet uitsluitend aan mannen hebben toevertrouwd, en zeker niet wanneer die de pensioenleeftijd reeds enkele keren overleefd hebben. Er zijn integendeel opvallend veel vrouwen in zijn gezelschap met wie hij een bijzondere band had. Maar hij was nu eenmaal geen organisator.

Paulus, daarentegen, die we in de eerste lezing aan het werk zagen, was dat wel. Hij wil een beweging op gang brengen. Het goede nieuws brengen naar allen. Niet alleen naar de joden, maar ook naar de heidenen. Het goede nieuws, dat is: dat Jezus getoond heeft wat het echte leven betekent. Hoe het volle leven gestalte krijgt in de vele vormen van menselijke liefde. Zowel van mensen onder elkaar als in de structuren van de samenleving. Liefde kan niet zonder gerechtigheid en ook niet zonder gelijkwaardigheid.

Paulus organiseert de gemeenschappen die hij in het leven heeft geroepen op grond van gelijkwaardigheid. Hij geeft de leiding van verschillende kerkgemeenschappen in de handen van vrouwen. Zo gebeurt het in Tessalonica, Rome, Kolosse en andere plaatsen. Het fundamenteel principe is de gelijkwaardigheid: er is geen jood of heiden, geen slaaf of vrije, geen man en vrouw, allen tesamen zijt ge één in Christus.

Jezus en Paulus: beide staan aan de wieg van de Jezusbeweging. Elk met een eigen betekenis. Jezus zendt zijn leerlingen op weg niet om een nieuw instituut te bouwen. Maar als getuigen van een nieuwe levensstijl. En Paulus wil die beweging niet beperken tot de joodse gemeenschap, maar verspreiden overal waar hij kan. Overal waar mensen zoekende zijn naar zin en betekenis voor hun leven.