Verlangen naar het water dat leven geeft
De zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren geeft ons de gelegenheid om nog even stil te staan bij het afscheid van Jezus en ons de vraag te stellen hoe het nu verder moet. In de lezingen van vandaag komen de thema’s afscheid, getuigenis en toekomst aan bod.
De evangelist Johannes heeft vóór het lijdensverhaal een lange afscheidsrede geplaatst. Jezus sluit de toespraak af met een gebed. Aan het einde bidt Jezus voor wie Hem niet rechtstreeks hebben gekend, maar door het getuigenis van de leerlingen tot het geloof zullen komen. Het kernwoord van zijn gebed is eenheid. In de zeven verzen van dit slotgebed wordt de eenheid tussen Vader, Zoon en mensen samengeweven. Er is de eenheid van Jezus met de Vader, de eenheid van de gelovigen met Jezus en de Vader en tenslotte de eenheid tussen de gelovigen onderling. Jezus bidt voor de eenheid tussen alle mensen: “Laat hen allen één zijn, Vader.” Dit gebed voor eenheid steunt op de eenheid van Jezus en zijn Vader, maar de eenheid onder de mensen moet tonen wie Jezus en de Vader zijn. De mensen moeten de eenheid gestalte geven. Eenheid is gave en opdracht.
De eenheid van de gelovige met Jezus zal vorm krijgen in getuigenis en navolging, soms heel letterlijk zoals bij Stefanus, de eerste martelaar. Stefanus getuigde van de verrezen Heer en moest zich verantwoorden voor het Sanhedrin. De joodse leiders beschuldigden Stefanus ervan te preken tegen de wet van Mozes. In zijn lang betoog schetst Stefanus de geschiedenis van het joodse volk en belicht hij de rol van de aartsvaders en van Mozes. Hij benadrukt hoe het volk zijn profeten niet heeft gehoorzaamd en hen soms ter dood bracht. De kern van de boodschap van de eerste christenen was dat dit nu ook met Jezus was gebeurd, de joden hadden Jezus van Nazareth niet aanvaard. De leerlingen, Paulus en nog vele anderen blijven de blijde boodschap verkondigen en zetten zich in voor wie het moeilijk heeft. Want er is ook veel lijden in de wereld en soms vraag je je af of het Rijk Gods geen ijdele droom is.
Onder keizer Domitianus (81 – 96 na Chr.) werden christenen hevig vervolgd. Johannes, de schrijver van het boek Openbaring was gevlucht naar Patmos of ernaar verbannen. Hij stelt zich voor als: “Ik, Johannes, uw broeder, die net als u in ellende verkeer, maar ook door Jezus met u deel in het koninkrijk en in standvastigheid – ik was op het eiland Patmos omdat ik over God had gesproken en van Jezus had getuigd.” Zoals Stefanus is ook Johannes door zijn prediking over Jezus in grote moeilijkheden geraakt. Het boek Openbaring beschrijft reeksen rampen en verwoestingen, maar het eindigt met de toekomstvisie van de hemelse stad, het nieuwe Jeruzalem. Het nieuwe Jeruzalem wordt omschreven als een bruid die zich mooi heeft gemaakt voor haar man. Ze wordt ook de bruid van het lam genoemd; het lam dat symbool staat voor Christus. Door de stad vloeit een rivier met water dat leven geeft en aan weerskanten van de rivier staat een levensboom. In het laatste hoofdstuk waaruit we vandaag een deel lezen, verschijnt Christus en Hij nodigt de rechtvaardigen uit om de stad door de poorten binnen te gaan waar ze toegang hebben tot de levensboom. Hier hoor je een herinnering aan de tuin van Eden. Maar dan hebben de opstellers van het lectionarium een vers geschrapt: “Buiten is de plaats voor de honden die zich bezighouden met toverij en ontucht, met moord en afgodendienst, voor iedereen die de leugen koestert en ernaar handelt.” Heeft Johannes hiermee niet willen zeggen dat het kwaad blijft woekeren, zelfs op het moment dat de poorten van het hemelse Jeruzalem openzwaaien? De leugen dienen, zich met leugens inlaten, de leugen koesteren en ernaar handelen, wordt in het boek Openbaring genoemd als groot kwaad. Klinkt dit niet verbazend actueel in tijden waar we ons moeten hoeden voor fake news? We hebben altijd geweten dat liegen slecht is, maar de laatste jaren zijn we gaan beseffen hoe dodelijk de leugen is.
Het boek waarin Johannes visioenen van grootste verschrikkingen optekende, sluit af in de grootste sereniteit: “Laat wie dorst heeft komen; laat wie dat wil vrij drinken van het water dat leven geeft.”
