“Ik wil jouw leerling zijn.” 

Mensen verlangen naar vrijheid.

Wat ze verstáán onder “vrijheid” is evenwel niet eenduidig.   Het woord is immers meerzinnig, het krijgt een andere lading naargelang de context of naargelang wie het woord in de mond neemt en het verbergt vaak ook veel ambiguïteit.

Zo betekent “vrijheid”  voor een jongere die op de drempel staat van de grote verkenning van het leven wellicht iets anders dan voor partners die hun uitgebluste relatie ervaren als een gevangenis.

En tot hoeveel verschillende politieke stromingen het woord “liberté” , het kind van de Franse revolutie, geleid heeft, valt nauwelijks te tellen.

Ook binnen het christelijk geloof komt vrijheid ter sprake.  Sommigen zullen hierop wat cynisch reageren als ze geloof ervaren als een geheel van verboden en geboden die de mens strak in het gareel houden en net onvrij aanvoelen.   Er zijn echter sterke signalen dat het christendom een bepaald soort vrijheid essentieel vindt. Denken we bv. maar aan de brieven van Paulus met uitspraken als “… voor de vrijheid heeft Christus ons vrijgemaakt.”

Over die vrijheid gaat vandaag de evangelielezing, althans zoals ik ze lees en interpreteer.

Twee zussen ontvangen Jezus in hun huis.   Marta neemt alle zorg daarvoor op zich.  Daarmee plaatst ze zich in de prachtige Joodse traditie zoals we die terugvinden in de eerste lezing van deze zondag nl.  in het oerverhaal van gastvrijheid over Abraham en Sara.   Bovendien past haar optreden helemaal binnen het geloof zoals Jezus dat in de vorige evangeliepericope heeft voorgehouden: zoals de barmhartige Samaritaan zijn eigen plannen onderbreekt om een overvallen reiziger op te vangen, doet Marta alles wat nodig is tegenover deze reiziger die zonder onderkomen ook kwetsbaar is. 

Jezus heeft Marta dus in haar keuze zeker sterk gewaardeerd.   Zij is immers een vrome die de wet geïnterioriseerd heeft en wellicht was ze er voor haar vriend Jezus ook met heel haar hart bij. 

Maar toch wringt het binnenin want haar zus Maria wijkt helemaal af van die traditie en laat haar alleen het werk opknappen.  Meer nog: Maria draait letterlijk de traditionele rollen om op twee manieren.   Allereerst draait ze de rollen in het gezelschap om: door zich aan de voeten van Jezus te zetten en te luisteren naar zijn woorden, maakt ze Jezus tot gastheer en wordt zij gast bij hem.   Bovendien doorbreekt ze ook alle conventies: ze neemt de positie in van een leerling tegenover een rabbi, voor een vrouw een ongeziene handelswijze.   Zonder het luidop te zeggen stelt ze naar Jezus een sprekend gebaar dat inhoudt: Ik wil bij jou te gast zijn, ik wil jouw leerling zijn.  Zo gaat ze zonder de rol van Marta te misprijzen, in vrijheid haar eigen weg. 

En Jezus getuigt van een al even grote vrijheid door haar te bevestigen in haar keuze.   Als hij zegt dat Maria het beste deel gekozen heeft, wijst hij de handelswijze van Marta niet af maar geeft hij Maria de ruimte om haar eigen pad te bewandelen.  

Ik stel mij voor dat Jezus – na zijn terechtwijzing naar Marta toe - Maria liefdevol aankijkt zoals hij vaker doet bij mensen die naar hem toekomen.   Zo maakt hij haar deelgenoot in hoe god zelf naar haar kijkt: als iemand die er toe doet, als iemand die tot vrijheid geroepen is.

Dit verhaal over Marta en Maria staat vooraan in het tweede deel van het Lucasevangelie waar Jezus – wetend wat hem te wachten staat – “vastberaden” (9,51) zijn tocht aanvat naar Jeruzalem.  Met haar vrije keuze  om leerling van Jezus te worden, schakelt Maria zich in in dit verhaal

Die keuze is niet eenmalig.  Telkens opnieuw – tot ver voorbij Jeruzalem – zal Maria haar vrijheid moeten waar maken.  Wie met heel zijn wezen luistert naar wat Jezus en zijn god hem te vertellen heeft, komt vanzelf uit bij de keuzes waar de  barmhartige Samaritaan voor stond, die de rijke jongeling diende te maken, bij de vraag “Kom en volg mij”.  

In het evangelieverhaal gaat het allereerst over een klein gezinstafereel waar individuen levenskeuzes tegenover elkaar afwegen en de weg inslaan die voor hen bevrijdend is.   Ik kan echter in het verhaal ook mijzelf als individu een plaats geven, ik kan ook de eigen geloofsgemeenschap eraan toetsen en ook onze kerk komt hier in het vizier. 

Dan dringen zich vragen op als

• Neem ik de vrijheid om - vanuit het leerling-zijn van Jezus – het pad te zoeken dat op dit moment in mijn leven zin en doel geeft?
• Gunnen we elkaar binnen de geloofsgemeenschap de ruimte om ons geloof op verschillende manieren vorm te geven zonder elkaar te beleren of te verketteren?
• Staan we vrij genoeg om de geloofstraditie en de praktijken binnen onze kerk te bevragen op de authenticiteit van wat god met mensen voorheeft?
• Gaan we als persoon en als gemeenschap voldoende “aan de voeten van Jezus” zitten om ondanks vallen en falen toch weer zijn unieke weg te gaan?

Zo wordt het verhaal van Marta en Maria ook mijn, ook ons verhaal.