Helemaal not done … of toch ?

Om van Judea terug naar Galilea te komen, moesten Jezus en zijn leerlingen doorheen Samaria.  Samaria was vijandelijk gebied. Het conflict tussen Joden en Samaritanen was al 4-5 generaties oud.  Het begon toen een Joodse koning de tempel van de Samaritanen had verwoest. In de tijd dat Joannes zijn evangelie schreef, waren de Joden hun tempel van Jeruzalem ook al kwijt, hetgeen door de Samaritanen als een zoete wraak beschouwd werd.

Kortom er heerste een diep wantrouwen tussen beide volken.

Een wildvreemde vrouw aanspreken was in de Joodse gemeenschap al helemaal “not-done”, maar als die vrouw dan nog een samaritaanse was, was dat erger dan onwelvoegelijk, het grensde aan landverraad!

Johannes beklemtoont de ongemanierde handeling van Jezus nog eens, want hij laat de vrouw haar verwondering uitspreken: “Hoe kunt U als Jood mij te drinken vragen ?” Allicht wil Johannes hiermee de nadruk leggen, dat voor Jezus de waardenschalen helemaal anders liggen; voor Jezus bestaan geen politieke of strategische grenslijnen.

Dat het gesprek niet vlot verloopt is vanzelfsprekend: Jezus gebruikt een symbolische taal en heeft het over “levend water”, wat niet meteen door de vrouw begrepen wordt. Jezus geeft dus wat nadere uitleg.  Als mensenkenner heeft Hij al vlug door dat de vrouw een lichtzinnig leven geleid heeft en de vrouw is op haar beurt onder de indruk van het feit dat Jezus haar zo vlug doorgrond heeft en zij erkent in Hem de Messias.

Als op dat ogenblik de leerlingen, die om proviand waren gegaan, terug ten tonele verschijnen

Kunnen zij het niet laten lucht te geven aan hun verontwaardiging: hoe is het mogelijk dat hun gerespecteerde Rabbi in gesprek gaat met een Samaritaanse: “shocking!”

Maar Jezus zet hen onmiddellijk op hun plaats:

“Luister eens goed !

• Ten eerste heeft de opdracht van mijn Vader absolute prioriteit op alle andere principes !
• Ten tweede, jullie zien wel dat een open dialoog de beste methode is, de samaritanen staan nu open voor mijn boodschap; zij zeggen zelf dat ik redding breng!

De heftige emotie bij de leerlingen mag ons niet verwonderen. Is het niet zo dat op de dag van vandaag zelfs in de beste families het oderwerp “vreemdelingen” hoog oplaaiende emoties en felle discussies uitlokt ?

De meest tegengestelde houdingen staan tegenover mekaar. Voorsommigen zijn vreemdelingen profiteurs die op ons sociaal systeem azen, waarvan een groot deel uit criminelen bestaat die hier onze veiligheid bedreigen.  Anderen delen de mening dat hier plaats is voor iedereen en dat het multiculturele een verrijking is.

Willen wij, aangespoord door de uitnodiging van Jezus om in dialoog te gaan, een poging ondernemen om het fenomeen eens rustig te bekijken ?

De eerste generatie vreemdelingen kwamen naar ons land op onze uitnodiging: omdat we dringend betaalbare werkkrachten nodig hadden.

Ik weet nog goed hoe destijds de “Antwerpese Walserijen” dreigden over kop te gaan, omdat ze hier geen kandidaat-arbeiders meer vonden. Het werk was dan ook zwaar en gevaarlijk; de aankomst van vreemde arbeidskrachten loste het probleem op.

Maar ook vandaag heeft onze vergrijzende maatschappij dringend jonge werkkrachten nodig.

Zonder hen zal onze sociale zekerheid in elkaar stuiken !

Wij hebben dus een motivatie uit eigenbelang om de integratie van vreemdelingen te bevorderen. Maar daarnaast komt  onze verantwoordelijkheid als christen: de motivatie van mede-menselijkheid van de christelijke naastenliefde.

Die tweede motivatie zou voor ons christenen de belangrijkste moeten zijn.

Migratie heeft dus twee positieve kanten. Maar het is waar dat er ook problemen zijn.

Die worden voorreerst uitgelokt door de taal- en cultuurberschillen.  Het overwinnen van de schoolachterstand bij de kinderen van inwijkelingen en vluchtelingen zal van de overheid en van de onderwijsinstellingen een enorme inspanning vragen, waarbij we onze comfortzone zullen moeten verlaten. Maar het zal lonen want een diploma zet de deur open voor een goede integratie.

Maar zowel onze eigen bevolking als de nieuwkomers dreigen vast te lopen in een uitzichtloze

Visie.  De ene omdat zij, ten onrechte,  denken dat het vertrek van de vreemdelingen alle problemen zal oplossen ….De migranten omdat zij van mening zijn dat ze steeds tweederangsburgers zullen blijven en dat ze geen toekomst zien.

Wij beoordelen de vreemde fundamentalisten heel streng, en dikwijls terecht, maar vergeten wij niet dat wij, Europeanen in de periode van de kolonisatie helemaal niet bereid waren ons te integreren en dat wij als echte jihadisten onze cultuur dikwijls met geweld hebben opgedrongen.

Of we dat nu leuk vinden of niet, beste vrienden, het Vlaanderen van onze jeugd, destijds bezongen door Benoit, Veremans of Hullebroeck, bestaat niet meer en zal ook nooit terugkomen. De nieuwkomers zullen hier blijven en zij zullen altijd een deel van hun cultuur en hun godsdienst behouden. Want de meesten onde hen denken anders , maar zij menen het goed.  Zij zullen echter ook moeten leren bepaalde regels uit onze samenleving te respecteren.  Zoals de gelijkberechtiging van de vrouwen, om maar iets te noemen.

Wij moeten de groeiende polarisatie in de samenleving een halt toeroepen.

Autochtonen en vluchtelingen in contact brengen met elkaar, zodat ze elkaar beter begrijpen.

Onbekend maakt immers onbemind !  Goede voorlichting zal de vluchtelingen rustiger maken en hun de moed geven hun inburgering aan te vatten.

Maar om te komen tot een doorgedreven integratie, waarbij de nieuwkomers echte kansen krijgen, maar ook leren onze waarden te aanvaarden, is het nodig dat wij, zoals Jezus aan de bron in Samaria, de vreemdelingen actief tegemoet gaan, en hen durven aanspreken met respect voor hun eigenheid.

 En dan, zoals de evangelist ons verhaalt met “en zij vroegen Hem bij hen te blijven”, dan wordt het een “win-win verhaal” !

Paul Caroen