Ten diepste geraakt
Jezus werd tot in zijn ingewanden beroerd toen hij de vele mensen zag die uitgeput en hulpeloos waren. Deze ontroering was een drijfveer in zijn leven. Zijn ontmoetingen met vermoeide, machteloze en de gestruikelde mensen moeten grote indruk hebben nagelaten. Daarom aarzelt Matteüs niet om zelfs de wonderen van de Messias op Jezus toe te passen : Blinden schenkt hij perspectief. Doven kunnen de bevrijdende boodschap van God horen. Verlamden staan op.
Van deze messiaanse barmhartigheid getuigen ook Jezus’ medestanders. Hoewel zij geen dokters of therapeuten zijn, worden zij uitgestuurd naar ‘de verloren schapen’. Hoewel zij maar met twaalf zijn, is de oogst opmerkelijk. Zij lopen immers niet weg van zieken en vermoeiden maar ontmoeten hen en zijn hen nabij. Zij genezen en ondersteunen hen, laten hen opnieuw perspectief ontdekken. En dit allemaal gratis.
De tegenstelling met andere religieuze groepen is opvallend. Tegenover de farizeeërs verdedigen zij hun omgang met tollenaars en zondaars : “Gezonde mensen hebben geen dokters nodig, maar zieken wel.” Bovendien gedragen zij zich helemaal anders dan de ‘zuivere’ essenen die verlamden, kreupelen, blinden en stommen discrimineren.
Deze Jezusbeweging reageert dus fel tegen elke religieuze groepering die door afzondering en selectie een zuivere Godsgemeente wil zijn, terwijl ze de massa aan haar lot overlaat.
In de hartstochtelijke bewogenheid voor zieken en uitgeslotenen, zo getuigt Matteüs, zien we flitsen van Gods koninkrijk dat naderbij komt, soms even, en altijd in fragmenten. Maar zulke fragmenten zijn werkelijk onder ons én ze zijn onvergetelijk.
Enkele jaren geleden was ik in India. Murw door de hitte en de luchtvervuiling in Kolkata, de duizenden daklozen, de verslaafde kinderen in de stationsbuurt, werd ik door machteloosheid overweldigd. We bezoeken een kleinschalig opvangcentrum: straatjongeren groeien er op, kunnen er studeren, krijgen medische verzorging, vinden er een thuis. De verantwoordelijke, Rakesh, die zijn drugsverslaving overwon, werd ooit ten diepste geraakt door de situatie van deze straatkinderen. Als maatschappelijk werker besloot hij van hun redding zijn levenswerk te maken. Ook Ingrid uit België werd diep ontroerd door deze jongeren en besloot samen met anderen, de werking te ondersteunen.
Tijdens een gesprek in dit tehuis, word ik overweldigd door ontroering. Ik zie wat het betekent dat verslaafden kunnen genezen, dat verlamden over hun moeilijkheden heen worden getild. Ik voel dat deze mensen die leven vanuit het dankbare besef dat zij ‘om niets’ hebben ontvangen, zo genereus en ‘om niets’ kunnen geven.
Zulke inspirerende projecten bestaan, ook in de schaduw van het officiële welzijnswerk, vaak zonder subsidies of erkenning. Toch licht hierin iets op van dat koninkrijk van God : dat bestemmingsplan van de Ondenkbare, waar mensen waardigheid ontvangen, waar het leven in moeilijke omstandigheden zo veel mogelijk kan bloeien. Hierin klinkt die Stem van een grotere, koppig volhoudende Liefde, die arbeiders blijft roepen om te oogsten.
Wonderlijk toch, hoe die Stem om ons heen telkens opnieuw blijft klinken. Zoals in de milieuorganisatie Urgenda onder leiding van Roger Cox, die in 2015 een historische rechtszaak won tegen de Nederlandse staat en in 2021 het bedrijf Shell liet veroordelen. De advocaat Roger Cox werd ooit ten diepste geraakt, toen hij besefte dat de staat en de grote bedrijven veel te weinig milieumaatregelen nemen en zo de gezondheid van ons allen bedreigen. Hij zegt: “Ons geloof wijst ons op onze morele plichten en via de rechtspraak kunnen we bepaalde van deze plichten afdwingen. ” Inspirerend is de volgehouden koppige inzet van hemzelf en heel zijn team.
Jezus en zijn volgelingen wilden zich aanvankelijk alleen maar inzetten voor het welzijn van kwetsbare volksgenoten. In de loop van hun leven werd deze visie opengebroken, toen Jezus ook ten diepste ontroerd werd door hulpeloze mensen van buiten zijn eigen volk. Dit voortschrijdende inzicht en deze ontmoetingen zijn voor de eerste christelijke gemeenten, maar ook voor ons, een bron van diepe vreugde.
“Genezing gebeurt in ontmoetingen, “ zegt de bevrijdingstheologe Ivone Gebara. “Bevrijding is een ontmoeting, een gebeuren, een gevoel, een kus, een stuk brood. Het is alles wat onze liefde voedt, wat onze lichamen sterkt, wat ons ten volle doet leven. “
Bronnen:
Nic Balthazar, documentaire Duty of Care over Roger Cox, 2021
Project in India : http://www.childrenatrisk.be/web/
Schrooten Mieke e.a., Sociaal schaduwwerk. Over informele spelers in het welzijnslandschap, 2019.
Huub Oosterhuis en Piet Hogeveen, God is ieder ogenblik nieuw. Gesprekken met Edward Schillebeeckx,1982
