Spotten met levensvragen

De Evangeliën vertellen ons veel over Jezus' debatten met de Farizeeën. We weten dat Jezus vaak boos op hen werd. De evangeliën vertellen ons minder over zijn contacten met de Sadduceeën. Bij hen is Jezus korter, maakt Hij zich er vlugger van af. Waarom?

De Sadduceeën waren de hogepriesters, de aristocraten, de rijken, de intellectuelen. De opstanding van de doden? Het betekende niet veel voor hen. Het geloof in de opstanding was het geloof van de Makkabeeën, het geloof van de Joodse revolutionairen tegen de Griekse indringer, die de specifieke cultuur van de volkeren wilde vernietigen en alle landen wilde helleniseren. In feite was het een cultuuroorlog. De Sadduceeën hadden echter geen interesse in de revolutie tegen de Romeinen. Hun grootste belang was om hun positie en de tempel te behouden tegen de Romeinse indringer. Zij waren de mannen van de status quo.

De meesten onder ons komen al lang niet meer tijdens het weekend naar de kerk, alleen omwille van de zondagsplicht. Het is een vrije keuze geworden. We komen hier samen om gesterkt te worden in ons geloof, om ons te laten inspireren door het woord van de Schrift, om even halt te houden in ons leven en te zoeken naar wat er echt toe doet. Wat ons daarbij samenbindt als gemeenschap, onze communio, is de levende aanwezigheid van de Heer in ons midden. Elke week worden hier ook teksten voorgelezen ter overweging of ter bemoediging, of verhalen waarin we onszelf kunnen herkennen, of spreuken van levenswijsheid. Vandaag hebben we weer geluk. De boodschap die ons vanuit de lezingen toewaait, doet deugd.

Wie ooit slachtoffer is geweest van geweld en onrecht, weet wat het betekent om geen verweer te hebben, wanhopig te zijn en afhankelijk van anderen wiens hulp je nodig hebt omdat je het alleen niet meer aankunt.    Wie slachtoffers beluistert, wordt diep getroffen door de traumatische gevolgen van roekeloze bestuurders die kinderen en bejaarden van de weg maaien,  soldaten die verkrachten, mensensmokkelaars die wanhopigen gebruiken voor eigen gewin, rechters die gefolterden tot zwijgen brengen, treiteraars die er plezier in vinden om te blijven pesten, gewetenloze bedrijfsleiders die de natuur verontreinigen en de gezondheid van mensen kapot maken.

De Dominicaanse Lekengemeenschap Vlaanderen  organiseert een vormingsprogramma voor vrouwen en mannen die zich door een gelofte aan de Orde van de Predikbroeders willen verbinden. Dit vormingsprogramma staat ook open voor iedereen die zich wil verdiepen in de Dominicaanse spiritualiteit.

Broeders en zusters,

In de herfst is er altijd, wat in Canada ‘de Indiaanse zomer’ heet en bij ons ‘de zomer van Sint-Maarten’: een zonnige en heel zachte periode die volgt op de eerste herfstkoude. En de liturgische kalender stelt ons ook haar ‘Indiaanse zomer’ voor: Allerheiligen, het feest van de levenden, in een periode, waarin althans in onze streken, het leven uit de natuur lijkt te wijken.

Voor vele tijdgenoten is Allerheiligen echter verbonden met de dood en wordt vaak verward met de gedachtenis van de doden. Ook Halloween met zijn levende doden draagt bij tot de verwarring tussen leven en dood. Maar dat is echt wel het tegenovergestelde van wat we vandaag vieren. Allerheiligen nodigt ons uit te geloven dat heiligheid – zowel die van u als die van mij – erin bestaat om ‘levende stervelingen’ te worden.

 Een ticket voor de hemel?

Associeert U het begrip “farizeeër” met schijnheiligheid of met nog andere negatieve eigenschappen? Dan verwondert het u misschien als ik zeg dat farizeeërs in hoog aanzien stonden in de Joodse gemeenschap. Deze groep, in zekere zin ook een politieke partij, was ontstaan als reactie tegen de Grieks-Romeinse tendensen die door rechtgeaarde joden beschouwd werden als verloedering. Het waren mensen die hun godsdienst zeer plichtsgetrouw beleefden. De figuur die Lucas ons presenteert, was nog plichtsgetrouwer dan wat officieel voorgeschreven was: hij vast niet eenmaal, maar tweemaal per week, en geeft 10 % van zijn inkomen aan de armen! Voorzeker een achtenswaardig iemand!

Daarom neemt Jezus hem als tegenbeeld van de tollenaar.

“Wat zeg je?" was een opmerking die ik als kind vaak hoorde van mijn ouders als ik een cadeautje kreeg van hen of van iemand anders. Dat was hun manier om me eraan te herinneren "dank je wel" te zeggen! Door "dank je wel" te zeggen, druk je je dankbaarheid uit voor de resultaten die het gevolg zijn van de inspanningen van iemand anders. Dankbaarheid maakt niet alleen dat je je beter voelt, het geeft je ook onverwachte krachten.

Maar om dankbaar te zijn, moet je je de onvoorwaardelijke hulp die we ontvangen, herinneren en erkennen. Om je iets te herinneren, moet je in het licht van eerdere ervaringen actief terugdenken aan een specifieke persoon of gelegenheid.

Onze relatie met God is sterk afhankelijk van ons herinneringsvermogen. Omdat Hij voortdurend aan ons denkt, spoort God ons aan Hem te gedenken. Oprechte aanbidding van God vereist de bewuste en gewilde daad van herinnering. Gedenken inspireert ons om te bidden, te vereren en nederig te zijn.

De lezingen van vandaag roepen op tot een grenzeloos vertrouwen in God. De drie lezingen zijn geschreven in tijden van veel geweld. 
De profeet Habakuk wordt geconfronteerd met een gewelddadige inval van een machtig land, dat vele volksgenoten als ballingen meevoert naar het land van de vijand.
In zijn hopeloosheid richt de profeet zich tot God. “Hoelang nog, Heer, moet ik om hulp roepen en luistert u niet?” Hij ziet slechts geweld en toenemende polarisatie rondom hem.
Het is een vraag van velen die twijfelen aan het bestaan van God: Hoe kan God zoveel ellende toelaten? Al dat geweld dat mensen elkaar aandoen, waar onschuldige mensen slachtoffer van zijn?
Een eerste antwoord van God aan Habakuk bevestigt het vele geweld dat in de toenmalige internationale context nog zal toenemen. Toch voorspelt God ook de ondergang van dat gewelddadige volk. “Boeten zal hij die van zijn kracht zijn god maakt.”