“Zalig zijn diegenen ten bate van wie Christus is vertrokken.” Is dit geen nieuwe zaligspreking, het overwegen waard, op dit hoogfeest van Hemelvaart?

Het is voor ons niet vanzelfsprekend een ‘gekruisigde' én een 'verrezene' te belijden. Dat was het voor degenen die zo nabij betrokken waren evenmin. De apostelen hebben er lang, heel lang over gedaan om alles wat ze met Jezus hadden meegemaakt, een plaats te kunnen geven in hun leven. De betekenis van wie Jezus vóór zijn dood was geweest en wie hij ná zijn verrijzenis nog steeds was, drong pas heel langzaam en moeizaam tot hen door. Nochtans had Jezus uitvoerig het woord genomen tijdens de laatste maaltijd met zijn vrienden, om wat te gebeuren stond, aan hen te verduidelijken. Tijdens die afscheidsgesprekken legde hij er de nadruk op, dat een leven als het zijne wel moest eindigen in marteling en executie. Dat is de consequentie van mijn boodschap en mijn liefde, zei hij, ik moet daar doorheen, pas dan kan ik verheerlijkt worden, pas dan kan ik terug naar mijn Vader. Jezus werd tijdens zijn toespraak onderbroken door leerlingen die het nog niet snapten, en er – op zijn zachtst gezegd – niet gerust in waren. Ze bleven met hun angst zitten, ook al had hij hen uitdrukkelijk proberen gerust te stellen. 

Het is voor ons niet vanzelfsprekend een ‘gekruisigde' én een 'verrezene' te belijden. Dat was het voor degenen die zo nabij betrokken waren evenmin. De apostelen hebben er lang, heel lang over gedaan om alles wat ze met Jezus hadden meegemaakt, een plaats te kunnen geven in hun leven. De betekenis van wie Jezus vóór zijn dood was geweest en wie hij ná zijn verrijzenis nog steeds was, drong pas heel langzaam en moeizaam tot hen door. Nochtans had Jezus uitvoerig het woord genomen tijdens de laatste maaltijd met zijn vrienden, om wat te gebeuren stond, aan hen te verduidelijken. Tijdens die afscheidsgesprekken legde hij er de nadruk op, dat een leven als het zijne wel moest eindigen in marteling en executie. Dat is de consequentie van mijn boodschap en mijn liefde, zei hij, ik moet daar doorheen, pas dan kan ik verheerlijkt worden, pas dan kan ik terug naar mijn Vader. Jezus werd tijdens zijn toespraak onderbroken door leerlingen die het nog niet snapten, en er – op zijn zachtst gezegd – niet gerust in waren. Ze bleven met hun angst zitten, ook al had hij hen uitdrukkelijk proberen gerust te stellen.

De deur naar geborgenheid veronderstelt vertrouwen.

Het beeld van Jezus als “de goede Herder” is ons vertrouwd.  Denk maar aan de communieprentjes uit onze jeugd.  Ik moest niet lang ernaar zoeken: ik vond ze meteen in mijn oude missaal.  Jezus met de herdersstaf in de hand, met een mooi aureooltje en de schaapjes aan zijn voeten.  Deze zeemzoete prentjes geven ons een idyllisch beeld – wij noemen het soms een pastorale – maar de werkelijkheid in Jezus’ tijd was volkomen anders!

Maar, is het U niet opgevallen: hier staat niet “Ik ben de goede herder”- die vergelijking vinden wij pas wat verder bij Johannes – hier staat “Ik ben de deur van de schaapsstal”.

Op het eerste gezicht voor ons toch wat eigenaardig als vergelijking …

Om de volle draagkracht ervan te begrijpen moeten wij even teruggaan naar de levenswijze van Jezus’ streekgenoten in het begin van onze jaartelling.

Geloven is een weg gaan

Geloven is een weg gaan, soms een hobbelig pad, soms ein Holzweg, een bospaadje dat eindigt in een open ruimte. Een weg met een bestemming of een altijd maar verder verwijzende tocht?

Twee volgelingen van Jezus stapten van Jeruzalem naar Emmaüs, schrijft Lucas. Het was niet zomaar een wandelroute maar een spirituele tocht. Moeizaam, op lemen voeten want de ontgoocheling is groot. Hun idool is niet zomaar weg, maar onderging de grootste vernedering alsof hij een misdadiger was. Ze stellen zich de vragen die bij zoveel mensen leven: waarom gebeuren deze dingen? Hoe te begrijpen dat mensen zo wreed voor elkaar kunnen zijn? Welke zin heeft het leven als men reeds met het groene hout zo omgaat? Welke weg moeten we gaan? Het zijn vragen die zowel gelovigen als ongelovigen kwellen. Ik noem het ‘de basis van de natuurlijke religiositeit’, de eerste heuvel van een hobbelige weg.

Emmaüs is nergens, juist omdat Emmaüs overal is

Is iemand hier ooit in Emmaus geweest? misschien niet. Volgens Biblical Archeology zijn er tenminste negen mogelijke locaties die in aanmerking komen voor de Bijbelse stad Emmaüs. Historici vertellen ons dat er in geen enkele andere oude bron melding wordt gemaakt van een dorp met de naam Emmaüs. We weten gewoon niet waar Emmaüs kan zijn geweest.

Er is een personage in het evangelie van Johannes dat eigenlijk onze broer is. Hij is de ‘ware tweeling’ van ons allemaal, in die zin dat hij een beetje te laat komt... Niet omdat wij stiptheidsproblemen hebben, maar omdat hij —net als wij allemaal— te laat is voor de gebeurtenis die alle gebeurtenissen overtreft !  Hij komt toe na het nieuws over de verrijzenis...

In het evangelie van Johannes verschijnt de Verrezene en zendt hij tegelijkertijd de Geest! En toch... er ontbreekt er één: Thomas  —ook Didymus geheten, wat tweeling betekent— en met hem alle volgende generaties christenen. Hij is inderdaad onze tweelingbroer, het beeld van hen die bewijzen zoeken, redenen om te geloven...

Net als Thomas willen wij graag zien, weten, begrijpen... zelfs aanraken. Dit is een van de meest menselijke verlangens, vooral in een tijd waarin voor veel mensen afstand moeilijk te bewaren en nabijheid moeilijk te ervaren is. Hebben wij soms niet het gevoel dat we bestaan als we elkaar aanraken, als we een geliefde in onze armen nemen? Hebben wij soms niet het gevoel te geloven in onszelf of in de ander, en verzekerd te zijn wanneer lichamelijk contact een plaats krijgt?

Vandaag bevinden wij ons in het midden van een ervaring van twijfel, zoals deze ons verteld wordt in het verhaal van Thomas. Een mysterieus personage, deze Thomas, over wie we weinig weten – op zijn ongelovigheid na, natuurlijk. Verbazingwekkend is het detail dat telkens wordt aangehaald wanneer hij wordt vermeld: Thomas, van wie de naam betekent ‘tweeling’. Maar van wie is hij de tweeling?, zo mogen we ons met recht en rede afvragen.