Vandaag beluisterden we een volledig hoofdstuk uit het Lucasevangelie. We hoorden Jezus drie parabels vertellen. Wat een weelde! Wonderlijke verhalen die je telkens opnieuw kan her-denken.

Ook de eerste lezing is een bijzonder verhaal. Hierin wordt van God gezegd dat Hij verteerd wordt door een brandende toorn, maar door de tussenkomst van Mozes afziet van zijn dreigende onheil. Deze God wordt in erg menselijke beelden omschreven. Dat strookt niet met gangbare godsbeelden: almachtig, alwetend, onveranderlijk, … Dat zijn woorden en begrippen waar je noch koud noch warm van wordt. De Bijbelse God blijkt daarentegen een God te zijn die zich laat raken en bevragen. Dit thema komt herhaaldelijk voor in de Schrift. Mozes durfde de Levende te bevragen en wordt zo, geheel in de lijn van een echt Verbond, een mondige partner.

Misschien bent u wel de draad kwijt geraakt tijdens de lezing uit Lucas. Het was ook echt een allegaartje. Om te beginnen Jezus’ woorden over lijden en het kruis. “wie zijn kruis niet draagt kan mijn leerling niet zijn”. Het is een woord dat in het verleden vaak op pijnlijke manier is misbruikt geweest. Hoeveel menselijke miserie is hiermee niet goed gepraat. Je mocht je kruis niet uit de weg gaan. Wàt dat kruis ook was: ziekte, armoede, sociale uitsluiting, vernedering. Het was nu eenmaal het kruis dat je van Godswege was gegeven. Jezus was je daar toch in voorgegaan. Als hij op een kruis was gestorven, hoe zouden wij dan ons lijden uit de weg gaan.

Op het eerste zicht een vreemde evangelieperikoop die uit losse straffe uitspraken en anekdotes lijkt te bestaan.

We horen drie onvoorwaardelijke eisen - ‘conditio sine qua non’- om Jezus’ leerling te zijn:

• Je meest nabije mensen haten... én jezelf
• Je kruis opnemen
• Afstand doen van alles wat je bezit

Tussen die voorwaarden schuift Lucas twee vergelijkingen uit het dagelijks leven van een bouwheer en een krijgsheer, samen te vatten als ‘bezint voor ge begint’: maak een begroting op vooraleer je een toren bouwt; tel je manschappen vooraleer je ten oorlog trekt dan wel vredesonderhandelingen opstart.

Wie kent niet de koortsachtige voorbereidingen van de maaltijd op een trouwfeest? Wie wordt er uitgenodigd en wie niet? Wie zetten we naast wie? Nonkel Jef kan niet naast tante Marie zitten, want die spreken al lang niet meer met elkaar. En wie gaan we aan de ere-tafel zetten, bij de trouwers en hun ouders? Ook het afroepen van de aanwezigen moet volgens een strikte volgorde gebeuren, en zeker de bediening van de tafels. Er is een duidelijke code die cultureel of volgens een strikte etiquette of zelfs per familie vastligt. Het gebeurt dat de trouwers zich daar niets van aantrekken en hun goesting doen. Met de nodige conflicten tot gevolg. Soms levert het niet naleven van etiquette-regels zware diplomatieke incidenten op. Herinner je het stoelincident met Ursula von der Leyen in Turkije. Grof en beschamend. Hoe dan ook, iedereen van ons is gevoelig voor de plaats die hem of haar toebedeeld wordt, zeker aan tafel. En op de eerste plaats zijn we gevoelig voor het feit dat we er sowieso mogen bij zijn of niet. Niet uitgenodigd worden als je het verwacht, is erg.

Geven is al een beloning

In de financiële wereld geldt het principe dat wanneer je investeert, je dat moet doen op een manier die een goed rendement garandeert.

Dat werkingsprincipe uit de financiële wereld nemen we soms mee naar andere gebieden van ons leven. Vaak investeren we alleen in mensen als we er zeker van zijn dat we een tastbaar rendement terugkrijgen.

Het is deze ingesteldheid die Jezus bekritiseert in de evangelielezing van vandaag. Hij wijst er zijn rijke gastheer op dat het beter is om niet die mensen uit te nodigen die hem terug kunnen uitnodigen en dus teruggeven wat ze gekregen hebben. In plaats daarvan zou hij beter die mensen aan zijn tafel uitnodigen die zijn gastvrijheid niet kunnen terugbetalen.

Jezus heeft het over de smalle deur die toegang geeft tot het koninkrijk van God. Het koninkrijk van God: wat kunnen we ons daarbij voorstellen?  Is dat: een groot groen landgoed in Engeland met wekelijkse jachtpartij, of een blauwe hemel in Zuid Frankrijk met een pastis in de schaduw van de platanen. Het rijk Gods is geen territorium. Ook geen groot kasteel. Er is geen koning of keizer die het daar voor het zeggen heeft. Het rijk Gods bestààt niet, als zodanig. Het is veeleer een gebeuren. Het gebeurt onder mensen. Hier en daar. Als een zeldzame bloem die hier of daar de kop opsteekt tussen de straatstenen. Het nieuwe leven dat zich toont. Wie het merkt komt onder de indruk van de schoonheid ervan en tegelijk van de kwetsbaarheid. Dat nieuwe leven heeft alles te maken met wat we rijk Gods noemen.

Illusie of utopie ?

Het is geen gezellige tekst die we te horen krijgen. Misschien komt dat omdat de ontknoping naderbij komt. Jezus is namelijk op tocht naar Jeruzalem. Het centrum van de joodse gemeenschap. Hier moet het duidelijk worden wat het betekent leerling van Jezus te worden. Het is de vraag die als een rode draad door Jezus’ tocht naar Jeruzalem loopt. Leerling zijn heeft alles te maken met het rijk Gods waar Jezus het over heeft.

Het rijk Gods is niet: een groot landgoed in Engeland of  Zuid Frankrijk. Er is geen koning of keizer die het daar voor het zeggen heeft. Het rijk Gods bestààt niet. Het is geen aparte plaats ergens op een idyllisch eiland. Het is geen territorium. Het is ook niet een andere wereld hierboven. Het is veeleer een gebeuren. Het is als een zeldzame bloem die af en toe de kop opsteekt tussen de straatstenen. Even trekt het je aandacht, maar weinigen zien het. Wie het merkt komt onder de indruk van de schoonheid en de kwetsbaarheid. Het rijk Gods is geen instituut van welke kerk ook. Het gebeurt waar gerechtigheid geschiedt.

Wat een intrigerend beeld in die eerste lezing: een vrouw, bekleed met de zon en de maan aan haar voeten, en een kroon van twaalf sterren. Mysterieus is dat. Toch is de kern van de zaak vrij duidelijk. Het boek Openbaring waaruit de tekst is genomen, is geschreven omstreeks het jaar 100. De eerste christenvervolgingen zijn reeds losgebarsten in Rome, en men voorvoelt dat het ergste nog moet komen. De verteller schildert in vreeswekkende beelden de botsing tussen de heersende samenleving en de kleine groepen christenen. Het stelt deze botsing voor als een strijd op leven en dood.